Informacje ogólne
Nea Kameni to niewielka wyspa położona w zatoce Santoryńskiej. Historia jej powstania wiąże się bezpośrednio z licznymi erupcjami wulkanu, którego wybuch oraz zastygła lawa uformowała wszystkie okoliczne wyspy.
Szerokość Nea Kameni wynosi 2 km, a jej łączna powierzchnia to dziś jedynie 3,4 km². Co ciekawe budząca niepokój góra skrywająca w swoich czeluściach magmę nie stanowi jedynie fragmentu wyspy. Nea Kameni cała jest wulkanem!
Wulkan Santorini i narodziny Kaldery
Przed ogromną, siejącą zagładę erupcją, która miała miejsce około 3600 lat temu obszar ten był większy i kształtem przypominał okrąg. Wybuch na Strongili – taką nazwę nosiła wtedy wyspa, spowodował, że większość wyspy zapadła się głęboko pod powierzchnię wody, tworząc wielką kalderę. Podczas kolejnych erupcji na jej obrzeżach oraz we wnętrzu kształtowało się wiele formacji z których do dziś zachowało się pięć oddzielnych wysp: najbardziej popularna – Thira (znana jako Santorini), znacznie mniejsza – Thirasia, niezamieszkała – Aspronisi oraz słynąca z gorących źródeł – Palea Kameni i wyspa wulkan – Nea Kameni.
Kaldera Santorynu ma imponujące wymiary. Średnica 10 km gwarantuje jej tytuł jednej z największych na świecie. Wyjątkowa morfologia terenu sprawia, że archipelag robi spektakularne wrażenie. Zbudowane na klifach kaldery miasteczka oferują niezapomniane widoki obfitujące w dziką naturę, turkusowe morze i charakterystyczną dla tego regionu architekturę.
Wulkan Santorini (Nea Kameni)
Najwyższym punktem Nea Kameni jest krater wulkanu wznoszący się na wysokość ok. 150 m n.p.m. Nie wyróżnia się on jednak znacząco w krajobrazie wyspy, bowiem w jego sąsiedztwie znajduje się kilka mniejszych wzniesień i kraterów powstałych w wyniku wybuchów gazów. Na wysepce roztacza się iście księżycowy krajobraz, który najlepiej podziwiać z samego rana, gdy nie ma w tej okolicy tak dużej ilości turystów.
Wykorzystanie walorów turystycznych wulkanu – wycieczki przed oblicze krateru
Wulkan Santorini to atrakcja turystyczna, która cieszy się niesłabnącą popularnością. Możliwość zajrzenia w głąb krateru, zobaczenia wydobywającego się z wulkanicznych skał dymu, unoszący się w powietrzu zapach siarki budzą lekki niepokój, ale i fascynacje połączoną z ekscytacją. Krótko mówiąc wyjątkowe doświadczenie spaceru po zastygłej lawie to coś co trzeba koniecznie przeżyć wybierając się na Santorini. Niezapomniane wrażenia, w tym piękne krajobrazy wybrzeży: Santorini, Therasii, Aspronisi oraz Palea Kameni gwarantowane.
Codziennie z wielu miejsc na wyspie Santorini odjeżdżają autokary do portów, z których udać się można statkami w dalszą podróż w stronę słynnego wulkanu. Łodzie wypływają z dwóch miejsc. Starego portu w Firze i nowego portu Athinios, które dzieli od siebie odległość ok. 12 km.
Lokalne agencje turystyczne i biura podróży oferują rozmaite pakiety wycieczkowe. Różnią się one od siebie ceną i ilością zaplanowanych atrakcji. Każdy znajdzie idealną opcję dla siebie. Od niedrogich krótkich wycieczek na Nea Kameni, po droższe całodniowe wycieczki, gwarantujące zwiedzanie pobliskiej wyspy Therasia, która początkowo stanowiła integralną część Santorini.
Zwiedzanie wulkanu – na co warto zwrócić uwagę?
Spacer po wulkanie to wyjątkowe doświadczenie, choć przy panujących tu latem upałach bliskich 40 stopni wspinaczka na liczący 150 metrów krater bywa naprawdę męcząca. Cały ten wysiłek wynagradzają cudowne widoki na Kalderę Santorynu.
Aby zwiedzać wulkan konieczne jest uiszczenie niewielkiej opłaty. Kwota ta zmienia się z roku na rok (w 2021 roku było to 2 Euro), jednakże nie należy do wygórowanych, a cały dochód z turystyki na Nea Kameni przeznaczany jest niezmiennie na utrzymanie wysepki w dobrym stanie.
Najrozsądniejsze wydaję się dopłynięcie tutaj z samego rana bowiem niewielu turystów z własnej woli decyduje się wstać o świcie. Taka wycieczka jest wówczas znacznie przyjemniejsza niż, spacer w tłumie.
Na miejscu prócz głównego krateru zobaczyć można też kilka mniejszych. Stacja sejsmiczna to kolejny godny uwagi punkt programu. Nie należy zapominać, że to wyspa wulkaniczna, więc na próżno szukać tutaj roślinności, która osłoni od przygrzewającego słońca. Konieczne więc jest zabranie ze sobą kremu z filtrem i nakrycia głowy, które ochroni przed udarem słonecznym, a także wody, ponieważ na wyspie nie ma sklepu.
Wycieczki łączone – zwiedzanie słynnego wulkanu i gorących źródeł jednego dnia
Najczęściej wycieczki na wulkan organizowane są w połączeniu z wizytą na leżącej nieopodal Nea Kameni wyspie Palea Kameni.
Obejście Nea Kameni zajmuje ok. 2 godziny. Na ścianach krateru widoczny jest żółtawy osad siarkowy, a powietrze przesiąknięte jest zapachem siarki. Spacer odbywa się po kamienistych ścieżkach, niekiedy stromych, dlatego też warto zaopatrzyć się w wygodne buty, najlepiej takie sięgające za kostki.
Na sąsiedniej wyspie Palea Kameni znajdują się źródła z gorącą wodą termalną. Można tu skorzystać z siarkowej kąpieli błotnej. Dobroczynne właściwości siarki znane jest na całym świecie. Mydła siarkowe pozwalają leczyć problemy skórne, takie jak trądzik. Dlatego niezbędnym atrybutem przybywających tu śmiałków powinien być kostium kąpielowy. Temperatura wody w gorących źródłach, nie jest tak wysoka jak w innych wodach termalnych, ale jest cieplejsza od morza o kilka stopni. Czuć zatem różnicę i taka kąpiel jest przyjemniejsza niż to na otwartej wodzie.
Ciekawostki związane z erupcją wulkanu Santorini
- Ogromny wybuch wulkanu na Santorini często jest kojarzony jest z Atlantydą. Niezwykła kraina będąca według legend miejscem istnienia rozwiniętej cywilizacji miała zniknąć z powierzchni ziemi i w skutek wstrząsów oraz potopów, zatonąć w morskich czeluściach. Według dość skrupulatnych opisów Platona w krainie tej panował ład, pokój i harmonia. Ziemia obfitowała w drewno, metale szlachetne, a nawet diamenty! Tych ostatnich miało być tak dużo jak owoców i warzyw. Choć to historia, którą od wielu wieków przekazywano sobie z ust do ust, to nadal budzi niemało emocji, a na świecie nie brak jest poszukiwaczy mitycznej perełki – Atlantydy.
- Prawdopodobną zdaję się być teoria zakładająca, że minojscy mieszkańcy wyspy spodziewali się erupcji i częściowo zdążyli się ewakuować. Za prawdziwością tej tezy przemawia fakt, iż podczas prac na terenie wykopalisk w Akrotiri nie znaleziono ciał, tak jak to miało miejsce w przypadku tragedii po wybuchu włoskiego Wezuwiusza. Udało się jednak dotrzeć do imponujących, dobrze zachowanych malowideł ściennych, ceramicznych mozaik i pozostałych okazów świadczących o wspaniałości tamtejszej cywilizacji.
- Innym ciekawym powiązaniem pierwszego wybuchu Nea Kameni jest to, które głosi jakoby chmura pyłu unosząca się po erupcji nad całym regionem miała związek z biblijnymi plagami, jakie zesłał Bóg na Egipcjan. Słynny opis mieści się w Księdze Wyjścia i ma ścisły związek z wyjściem Izraelitów z Egiptu.
Historia erupcji wulkanu Santorini – kalendarium
- Erupcja Minojska
Najbardziej imponującą i siejącą zniszczenie erupcją w historii była ta sprzed ponad 3600 lat, określana przez historyków mianem „Erupcji Minojskiej”. Nastąpiła ona w późnym okresie epoki brązu i miała ogromny wpływ na całą wschodnią część Morza Śródziemnego. Mimo iż ogromny wybuch Wulkanu Santorini uważa się dziś za jeden z najlepiej zbadanych, to wciąż stanowi niewyjaśnioną zagadkę i owiany jest tajemnicą.
- Erupcja 197 p.n.e.
To erupcja, która prawdopodobnie poskutkowała pojawieniem się pierwszych podstaw pod wyspę znaną dziś pod nazwą Palea Kameni.
- Erupcja w 726 n.e.
W 726 roku miał miejsce silny wybuch wulkanu, jednakże wylew lawy wulkanicznej nie był najprawdopodobniej duży.
- Aktywność wulkanu w latach 1457-1458
Choć raporty z tych lat nie są jednoznaczne, można przypuszczać iż w skutek aktywności wulkanu w tym okresie Palea Kameni zawaliła się i zniknęła pod powierzchnią wody.
- Erupcja 1570 r.
Związana jest z kolei z pojawieniem się wyspy Mikri Kameni – niewielkiej kopuły z zastygłej lawy i popiołu nieznacznie wynurzającej się ponad taflę morza. W wyniku późniejszych wybuchów połączyła się ona z inną wyspą.
- Erupcja wulkanu Kolumbo 1650 r.
Dnia 27 września 1650 roku nastąpiła erupcja podmorskiego wulkanu Kolumbo, która wygenerowała ogromne tsunami.
- Erupcja w latach 1707-1711
Silna aktywność wylewającego duże ilości lawy wulkanu w okresie od 23 maja 1707 roku, do września 1711 roku poskutkowała obniżeniem linii brzegowej istniejących już wysepek oraz powstaniem Nea Kameni.
- Erupcje między 1866 a 1870 rokiem
Od 4 lutego 1866 do 15 października 1870 roku miały miejsce nieliczne aktywności wybuchowe. Rezultatem tej działalności wulkanu wyspy Mikri i Nea Kameni połączyły się w jedną, większą wyspę. Wcześniej stanowiły osobne jednostki tworzące zatoki Georgios i Vulcano.
- Aktywność wulkanu w latach 1925-28
W skutek umiarkowanej aktywności wulkanu w tym okresie spływająca lawa i wodospady popiołu znacząco rozbudowały Nea Kameni.
- Erupcja w latach 1939-41
Wypływ lawy na powierzchnię wulkanu w tym okresie w większości przypadków poprzedzony był ostrzegawczymi eksplozjami freatycznymi.
- Ostatnia Erupcja 1950
Erupcja w 1950 uznawana jest w historii za słabą, jednakże szkody jakie spowodowała były większe niż w przypadku dwóch poprzednich wybuchów.
Obecna aktywność wulkaniczna Nea Kameni
Nea Kameni to najmłodszy wulkan znajdujący się we wschodniej części Morza Śródziemnego. W przeciągu ostatnich 2000 lat wulkan wybuchł dziewięć razy. Jego aktywność obserwowana jest po dziś dzień, choć ostatnia erupcja miała miejsce w 1950 roku. Nie należy jednak zapominać, że obszar ten leży w strefie sejsmicznej. Występują tutaj częste wstrząsy, a ukryta pod skałami magma zwiększa swoją objętość zwiastując możliwą erupcję w przyszłości. Z tego też względu wulkan znajduje się pod ciągłą kontrolą naukowców: sejsmologów i wulkanologów. Rząd Grecji utrzymuje jednak, że obecnie nie ma powodu do niepokoju, ponieważ nie ma podstaw w przypuszczać, że wulkan Santorini wybuchnie w najbliższym czasie.
